Περί τέχνης προβληματισμός

Με αφορμή τις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες απόψεις του ομοτέχνου μας Γιάννη Ευθυμιάδη, αντιγράφω σκέψεις του Gide, που μου άρεσαν, και τις καταθέτω για προβληματισμό:
"Το ολοκληρωμένο έργο τέχνης θα πρέπει να είναι εκείνο που στην αρχή θα περάσει απαρατήρητο, που κανείς μάλιστα δεν θα το προσέξει. Το έργο όπου μέσα του οι πιο αντίθετες και οι πιο αντιφατικές φαινομενικά αρετές: δύναμη και τρυφεράδα, πόζα και χάρη, λογική συνέπεια και αταξία, ακρίβεια και ποίηση μπορούν να συνυπάρχουν τόσο άνετα, που να φαίνονται φυσικές, εύλογες, χωρίς καθόλου να ξαφνιάζουν. Η πρώτη δηλαδή υποχώρηση που πρέπει να πετύχει κανείς από τον εαυτό του είναι να μάθει να μην εκπλήσσει τους συγχρόνους του".

Λαθραναγνώστης

Ματιά οχυρωμένη
πίσω από ανάγνωσμα,
Πολλά κόμματα
-ίσως καίρια-
Ένα θαυμαστικό
Μοναχικό
στη στενότητα
της παρένθεσης.
Εδώ κι εκεί
τρεις τελείες.
Πόση παύση αποζητούν;

Καθυστερείς.
Ανάχωμα τα αποσιωπητικά
στης σελίδας την απώλεια...
Ψάχνεις
το νόημα της σιωπής
σε τρεις τελείες;

Μετέωρο το βλέμμα σου
έξω στο μαύρο τίποτα
επιστρέφει.

Ψάχνω κι εγώ
δήθεν διακριτικά.
Αδιαφανείς
οι ξένοι χαρακτήρες.
Μοναδική συνάφεια
λίγα κοινά σημεία στίξης.
Επόμενη στάση
ο προορισμός σου.

Δεν θα μάθω ποτέ
το εύρος
άλλης μιας αποσιώπησης.
(στο Μετρό μιας ξένης πρωτεύουσας...)

(van Gogh)

Μεταφράζοντας τον Eduard Mörike ( Γερμανία, 1804-1875)
(προδημοσίευση)

Στον τάφο ενός καλλιτέχνη

Χιλιάδες που εδώ κείτονται δεν γνώριζαν τον Όμηρο·
Παρόλα αυτά είναι συγχωρεμένοι,
Πλην όμως όχι έτσι όπως εσύ.


Στον ύπνο

Ύπνε! Γλυκέ Ύπνε! Αν και τίποτε δεν μοιάζει
Όπως εσύ με τον θάνατο,
Κι όμως απ’ αυτή τη θέση σε φωνάζω να καλωσoρίσεις!
Γιατί έτσι, χωρίς ζωή, πόσο γλυκά κάτι βιώνεται!
Και τόσο μακριά από τον θάνατο, αχ, πόσο εύκολα κάτι πεθαίνει!


Η ευτυχία της αγάπης

Οι ποιητές όντας συχνά σε ένθερμη φαντασία,
Από την ευτυχία της αγάπης και την επώδυνη χαρά της,
Εξαπατούν με την τέχνη τους τους εαυτούς τους ή εμάς,
Μακάρι έτσι τούτο το παιχνίδι ευχάριστα να τους ξεφεύγει!

Όμως σε μένα ένας θεός μεγαλόψυχος μου δάνεισε
Τον ουρανό, που εκείνοι ονειρεύονται να διασχίσουν,
Είδα τη χάρη στην αγκαλιά μου να σφίγγεται,
Η αθώα ματιά να φλέγεται από γρήγορη φωτιά.

Κάποτε κουβάλησα της αγάπης τον κόπο και το άχθος,
Δεν αρνήθηκα το πικρό ποτήρι να πιω,
Για να νιώσω πλήρως τώρα την ηδονή του.

Κι όμως είμαι ίδιος μ’ εκείνους τους γνήσια φαντασιόπληκτους:
Θέλω η ευτυχία μου τόσο αμέτρητη να μου φαίνεται,
Ώστε να χάνομαι συχνά ξύπνιος σε όνειρα.


Στον καθένα το δικό του

Η Aninka χόρευε
Μπροστά μας στο γρασίδι
Τους γρήγορους ρυθμούς.
Τι όμορφη που ήταν!

Με τα χαμηλωμένα
Σεμνά μάτια
Το σιωπηλό κορίτσι-
Μ΄ έκανε τρελό!

Ένα κουμπάκι της τότε
Πήδησε απ’ το σακάκι,
Ένα χρυσό κουμπάκι,
Το ΄πιασα-

Και σκέφτηκα πως θαύμα
Σήμαινε αυτό για μένα,
Κι όμως χαιρέκακα χαμογέλασε
γι’αυτό ο Jegor ,

Σαν να ΄θελε να πει:
Δικό μου είναι το σακάκι
Και ό,τι αυτό σκεπάζει,
Δικό μου το κορίτσι,
Δικό σου το κουμπί!

Αναμονή

Ο ενεστώτας χρόνος κενός,
επενδεδυμένος
από τον μέλλοντα καιρό.
Οι αισθήσεις απαιτητικές
αναμένουν την πλήρωση.
Στα μάτια χώρεσε
ένδυμα χαράς,
στα χείλη χορεύουν
χελιδόνια.

Η άφιξη, παρούσα ήδη,
καταργεί την απόσταση.
Ο ταξιδιώτης μοιράστηκε στα δυο.

Τα ρούχα

Κρατάω στα χέρια
ρούχα φορεμένα,
κομμάτια της εικόνας μου,
μάρτυρες στιγμών.
Τα φορώ, τα βγάζω
σαν τα αισθήματα.
Τα πάω στο καθαριστήριο
και τα φοράω πάλι
φρέσκα και κολαριστά,
Αντίσταση
στη συνωμοσία της φθοράς.

Και τα αισθήματα τα βγάζω έξω,
τα αποκαλύπτω συχνά
στο φως της επίγνωσης,
τσαλακωμένα ή ανθηρά,
πάντα περήφανα
γιατί επέζησαν.
Αναβολή στον θάνατο
τον πολιορκητή.

ΒΟΡΕΙΩΣ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ

Συμφωνία

Η συμφωνία μυστική
και οι συμβαλλόμενοι επίσης.

"Φειδώ στο φως,
τα χρώματα και το γαλάζιο.
Σπανίως παρών ο ήλιος
κι οι νύχτες ακόσμητες".

"Αφειδώς προσφερόμενο
το πράσινο,
σε όλες τις εκδοχές.
Αρκετές οι εκφάνσεις του καφέ,
του γκρι επίσης".

"Πανταχού παρούσα η βροχή.
Συνεπής στη συνεύρεση,
με μέρες που γρήγορα
βαριούνται κι αποσύρονται".

"Τα απότοκα των μηχανών,
προϊόντα ακριβείας,
απαστράπτοντα,
τελείας αποδόσεως.
Τοκείς ευημερούντων αριθμών".

Συνετάγη η παρούσα
βορείως του Νότου
και εφαρμόζεται.

Από την ποιητική συλλογή Βορείως του Νότου, εκδ. Γαβριηλίδη, Αθήνα 2005